diabeł wg Wikipedii

DIABEŁ

(gr. διάβολος diábolos - oskarżyciel, oszczerca)
w judaizmie i chrześcijaństwie ogólna nazwa złych, upadłych aniołów.
Inne jego określenia to: szatan, demon.

W demonologii judaizmu i chrześcijaństwa oraz satanologii średniowiecznej diabły tworzą hierarchię i są upostaciowione.

Diabeł jako pojęcie pojawia się w tych religiach i wierzeniach, których panteon jest bipolarny, spolaryzowany na przeciwstawne sobie, walczące ze sobą dominia i w których dokonało się przejście od religii mitologicznej do soteriologicznej (kiedy pojawia się pojęcie zła moralnego).

Według niektórych naukowców pojęcie diabła pojawiło się w chrześcijaństwie i islamie poprzez judaizm wyrastający z wierzeń starożytnego Iranu (manicheizm, mazdaizm i zaratusztrianizm).

Według Biblii diabeł to upadłe stworzenie duchowe, które sprzeciwiło się Bogu, a jego celem jest utworzenie swojego królestwa na ziemi. Nie jest jednak równy Bogu, gdyż został przez niego stworzony. Nie należy go więc traktować jako "złego boga".

W manicheizmie, zwłaszcza w doktrynie katarskiej, uważa się zaś, iż świat jest domeną diabła i jest on władcą materii; z tego powodu jest ona zła, świat duchowy i sam Bóg znajdują się poza materią, są więc wolne od wpływu diabła, zatem dobre.

W folklorze polskim także legendarne, rogate postacie, nie wywodzące się od upadłych aniołów, lecz od złych lub złośliwych demonów - tzw. czartów lub biesów - pochodzących z mitologii słowiańskiej.

Diabły folkloru polskiego
(w kolejności alfabetycznej):
Belzebub, Belzebubiak, Bemol, Bezręki, Bezrobotny Generał, Bież, Bigot, Boryś, Boruta, Diabeł/helupa z Grochowa, Browarniak, Chruściel, Chryszczaty, Ciort, Czulniasty, Despotnik, Diabeł Wenecki, Dusiołek, Dwuogoniasty, Dytko, Dytko Smrodnik, Fafuła, Fallus, Farel, Faulus, Fifidło, Firlifrancek, Gnojorz, Inkluz, Jerk, Jęczkowska, Kosmacz, Koziopies, Kopytnik, Kozyra, Kufel, Licho, Lubuda, Hrabia Manteufel, Merkana, Mikita, Mizdroń, Mlecznica, Niedobrzyciel, Obleśny, Obłud, Odmianek, Okowita, Paskudnica, Pileś, Purtk, Podciepek, Pokuśnik, Psiapora, Rokita, Ryś, Sataneal, Sczezł, Siarkotłuk, Sklęczek, Smętek, Smętek-Pruski, Smolarz, Smołka, Smołokap, Smyntek, Spuśnocap, Spyrtka, Sral, Srala, Srala Bartek, Srella, Sukowaty, Szkaradnik, Szmaragdowy Czad, Teuwil, Toplecka, Topleska, Tworylny, Urbanek, Waligóra, Węda, Węglik, Widoradzki, Wietrznik, Wodziciel, Zaręba, Żupnik.

źródło